محمد رضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، روز شنبه ۱۷ دی‌ماه «ناترازی در بودجه و نظام بانکی کشور» را دلیل اصلی تورم در اقتصاد ایران دانست و اعلام کرد بانک‌های ایرانی درحال حاضر حدود ۳۶۰ هزار میلیارد تومان به بانک مرکزی بدهکار هستند.

پورابراهیمی گفت: «همین بدهی‌ها نقش مهمی در افزایش پایه پولی و رشد نقدینگی و تورم دارد. به نظر می‌رسد آنچه سبب عدم ثبات در وضعیت اقتصادی کشور شده، سیاست‌های ارزی در کشور است. متوسط نرخ تورم در کشور در ۴ سال اخیر ۳۵ درصد بوده که تداوم آن قطعا شرایط کشور را با وضعیت خاصی روبرو خواهد کرد. نرخ رشد نقدینگی در کشور هرساله به‌طور متوسط ۳۲ درصد افزایش پیدا کرده و این زنگ خطری برای اقتصاد ایران است و استمرار آن در این مسیر میسر نخواهد بود.»

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس همچنین افشا کرد که دولت ابراهیم رئیسی در سال جاری ۴۰۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه دارد و میزان بدهی دولت به بانک‌های ایرانی نیز به ۵۷۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.

این سخنان درحالی بیان می‌شود که برخی دیگر از مقام‌های جمهوری اسلامی ایران، افزایش بی‌سابقه نرخ ارز در ایران را به «اخلاگران بازار» و «دشمنان» نسبت داده‌‌‌اند. علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت، هفته گذشته مدعی شده بود که کانال‌های تلگرامی با «سفارش مستقیم دشمنان» کار می‌کردند و این افراد با هزینه‌هایی که در خارج از کشور تامین می‌شد، ماموریت داشتند در نرخ ارز «تاثیرآفرینی منفی» بگذارند.

چنین ادعاهایی پیش از این بارها از سوی اقتصاددانان مستقل در ایران رد شده بود و آن‌ها دو عامل «تحریم‌های جهانی» و «ناکارآمدی مدیران اقتصادی» در نظام جمهوری اسلامی را به عنوان دلایل فروپاشی اقتصاد ایران معرفی کرده بودند.

در حالی‌که ابراهیم رئیسی با وعده حل مشکلات اقتصادی و رفع فقر روی کار آمد، سخنگوی دولتش در نشست خبری روز ۱۳ دی‌ماه آب پاکی را روی دست مردم ریخت و گفت: «حل مشکلات معیشتی به این دولت به ارث رسیده و زمان‌بر است.»

فعالان کارگری می‌گویند درآمدهای فعلی تنها ۳۵ درصد هزینه‌های زندگی کارگران را پوشش می‌دهد. طبق آخرین آمار وزارت رفاه نیز «بیش از ۲۵ میلیون نفر از مردم ایران» زیر خط فقر زندگی می‌کنند و خط فقر برای خانواده چهار نفری به ۱۵ میلیون تومان نزدیک است. عددی که البته بر اساس محاسبه اقتصاددانان مستقل در ایران، واقعی نیست.

وحید محمودی، اقتصاددان و استاد دانشگاه، ۶ آذر امسال در گفت‌وگو با وبسایت تجارت‌نیوز اعلام کرده بود که درحال حاضر خط فقر مطلق برای یک خانوار دو نفره ساکن شهر تهران، ۳۲ میلیون تومان است. عددی که با محاسبه برای خانواده‌ای چهار نفره به بیش از ۵۰ میلیون تومان در ماه می‌رسد و نشان می‌دهد که آمار اعلامی وزارت رفاه دولت ابراهیم رئیسی دقیق نیست.

آخرین پیش‌بینی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز می‌گوید درآمدهای نفتی ایران در سال جدید میلادی به طور فزاینده‌ای کاهش خواهش یافت. بر اساس این گزارش، عملکرد بودجه در شش ماهه نخست ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که بسیاری از اهداف دولت در این بودجه محقق نشده‌اند و میزان تحقق درآمدهای نفتی در بودجه شش ماه نخست امسال، تنها ۵۶ درصد بوده است.

همچنین نرخ تورم خوراکی‌ها در ایران، در آبان ۱۴۰۱ به ۶۳.۴ درصد رسید که به نوشته روزنامه اعتماد، «از جنگ جهانی دوم تاکنون بی‌سابقه است.»

هم‌زمان، مرکز اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هشدار داد که افزایش قیمت بیش از ۹۳ درصد مواد غذایی در مرحله «فراتر از حد بحرانی قیمت‌ها» قرار گرفته است.